Badanie przesiewowe, inaczej zwane skriningowym (od angielskiego słowa screening) są to strategiczne badania, przeprowadzane wśród osób, które nie posiadają objawów choroby, aby wykryć ją i wcześnie zaleczyć oraz zapobiec występowaniu jej poważnym następstwom w przyszłości. Wykonuje się je w całej populacji bądź też w tak zwanych grupach wysokiego ryzyka. Często są stosowane w profilaktyce cukrzycy lub też badaniu nowotworu piersi. Ich naczelnym zamiarem jest wykrycie choroby w jej wczesnej fazie, tak by umożliwić wczesną interwencję redukującą śmiertelność oraz cierpienie pacjentów w danej chorobie. Badanie przesiewowe ma na celu doprowadzenie do postawienia wczesnej diagnozy, jednak musi być potwierdzone wcześniej innymi dokładniejszymi badaniami, które są właściwe dla danej choroby. Muszą być one koniecznie zlecone przez lekarza. Wśród negatywnych skutków badań przesiewowych można wymienić postawienie fałszywej diagnozy lub też nawet brak diagnozy. Niekiedy po przeprowadzeniu badań przesiewowych pojawia się błędne poczucie bezpieczeństwa. W związku z tym badania przesiewowe muszą charakteryzować się bardzo wysoką czułością, zwłaszcza jeżeli badane są choroby o niskiej zapadalności.
Wśród wymagań stawianych badaniom przesiewowym należy wymienić następujące sprawy:
1. Schorzenie badane przesiewowo powinno stanowić istotny problem zdrowia publicznego.
2. Badanie przesiewowe powinno być przeprowadzane na wczesnym, bezobjawowym etapie schorzenia.
3. Powinno być oparte na dowodach, że leczenie schorzenia we wczesnej, bezobjawowej jego fazie ma pozytywny wpływ na zdrowie pacjenta w odległej przyszłości.
Do badań przesiewowych zalicza się między innymi Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych. Ma to na celu radykalną poprawę stanu edukacji społeczeństwa, także środowisk medycznych, w zakresie profilaktyki i zdrowego życia, jak również programów wczesnego rozpoznawania nowotworów. Wiele nowotworów można wyleczyć, jeżeli choroba zostanie wcześniej rozpoznana. Dotyczy to np. takich typów nowotworów jak rak szyki macicy, piersi czy jelita grubego.
